افزایش نگرانی ها پیرامون پیامدهای تورمی طرح هدفمند کردن یارانه ها

افزایش نگرانی ها پیرامون پیامدهای تورمی طرح هدفمند کردن یارانه ها

بیست درصد،چهل درصد یا حتی چیزی حدود ۶۰ درصد. پیش بینی ها درباره اثرات تورمی اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها تا این حد نوسان دارد اما شکی نیست که شوک تورمی ناشی از اجرای این طرح،اقتصاد ایران را تکان خواهد داد.برای اقتصادی که اکنون تورمی حدود 22 درصد را تجربه می کند، یک شوک تازه تورمی می تواند پیامدهایی غیرقابل پیش بینی به همراه بیاورد.

هراس از گرانی

گفتگوهای شهروندان در تاکسی،مترو و سایر مکان های عمومی طی روزهای اخیر نشان می دهد که آنان نسبت به گران شدن کالاهای اساسی پس از اجرای طرح تحول اقتصادی به شدت نگران هستند.آنان یکدیگر را به ذخیره کردن برخی کالاها مانند برنج و روغن و قند و شکر توصیه می کنند و بر این باورند که در آینده ای نزدیک باید مبلغی به مراتب بیشتر برای خرید این کالاها بپردازند

بر اساس طرح تحول اقتصادی قرار است یارانه حامل های انرژی و برخی کالاهای اساسی مانند روغن،شکر ،شیر،دارو،خدمات پستی و خدمات ریلی حذف شود و در عوض آن به چند دهک پایین جامعه یارانه نقدی پرداخت شود. یارانه در نظر گرفته شده برای اقشار ضعیف چیزی حدود 110 هزار تومان در هر خانواده 5 نفری است و آن طور که رئیس مرکزآمار ایران می گوید حدود 36 میلیون نفر تحت پوشش یارانه نقدی قرار می گیرند.

تحلیل بسیاری از کارشناسان اقتصادی این است که ابعاد تورمی ناشی از حذف یارانه ها به مراتب وسیع تر از آن خواهد بود که با پرداخت 100 هزار تومان به خانواده های کم درآمد قابل جبران باشد.

"صادق جنان صفت" روزنامه نگار و کارشناسان اقتصادی در تهران در گفت و گو با " جرس" تحلیل ها درباره در پیش بودن یک شوک بزرگ تورمی را تایید می کند و می گوید "بخشی از این تورم نیز ممکن است به دلیل تاثیرات روانی اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها روی دهد "

او گرچه از اصل طرح هدفمند کردن یارانه ها دفاع می کند اما باور دارد "دولت احمدی نژاد به دلیل بحران ناکارآمدی مجری خوبی برای آن نیست."

این کارشناس اقتصادی با اشاره به بحران بی اعتمادی که اکنون میان دولت و میلیونها نفر از ناراضیان در ایران وجود دارد ،به این نکته می پردازد که "دولت قدرت اقناع بخش قابل توجهی از شهروندان را ندارد و نمی تواند نظر آنها را نسبت به حذف یارانه ها جلب کند".

جنان صفت می گوید: "طرح تحول اقتصادی تنها در زمان روی کار بودن یک دولت کارآمد قابلیت اجرایی شدن دارد چرا که چنین دولتی می تواند روی پشتیبانی عمومی طرح حساب کند و شوک تورمی ناشی از آن را برای مردم پذیرفتنی تر سازد."

راهی برای جبران بی پولی

درباره این که چرا دولت احمدی نژاد در بحبوحه تنش های شدید سیاسی و دست به گریبان بودن با بحران مشروعیت بر اجرای طرح هدفمند کردن یارانه ها اصرار می کند تحلیل های فراوانی وجود دارد.برخی کارشناسان بدبین بر این باورند که دولت می خواهد شوک سیاسی پس از انتخابات را با یک شوک اقتصادی خنثی کند. به عقیده این دسته از تحلیل گران مزیت اجرای طرح تحول اقتصادی برای دولت آن است که جهت دهی انتقادها را از حوزه سیاسی به سمت حوزه اقتصادی معطوف خواهد کرد. با این حال دیدگاه غالب تحلیل گران اقتصادی مستقل در ایران این است که هدف از اجرای طرح تحول اقتصادی جبران کردن بخشی از کسری بودجه عظیمی است که دولت با آن دست به گریبان است.

بر اساس گزارش ماه گذشته "بیزینس مانیتور" که خبرگزاری "فارس" آن را منتشر کرده است علي رغم افزايش نسبي قيمت نفت طي شش ماه نخست 2009 چشم انداز مالي ايران نگران كننده بوده و كسري بودجه ايران در سال مالي 2009 – 2010 بيش از 11.3 درصد توليد ناخالص داخلي برآورد شده است . به نظر کارشناسان، دولت برای جبران این کسری بودجه راهی نمی بیند جز آن که بخشی از یارانه کالاهای اساسی را حذف کند.از آنجا که یارانه پرداختی از سوی دولت به کالاهای اساسی چیزی حدود یک سوم بودجه عمومی کشور را تشکیل می دهد حذف آن می تواند درآمد هنگفتی را به عایدی دولت اضافه کند.

دشواری های جراحی بزرگ

نگرانی کارشناسان و نمایندگان مخالف طرح تحول اقتصادی از این است که دولت به دلیل بحران ناکارآمدی، درآمد حاصل از حذف یارانه ها را در جای درست هزینه نکند و نتواند انبوهی از جمعیت کم درآمد را پس از اجرای طرح تحت پوشش قرار دهد.تردیدها درباره کامیابی طرح تحول اقتصادی به ویژه زمانی بیشتر به چشم می آید که برخی طرح های اقتصادی مشابه طی 4 سال گذشته با شکست مواجه شده اند.برای نمونه طرح سهمیه بندی بنزین که هدف از آن اصلاح الگوی سوخت عنوان شده بود علیرغم مناقشات بسیار، کاهش چشمگیری را در مصرف سوخت ایجاد نکرده و بر اساس گزارش روزنامه خبر، مصرف بنزین در 6ماهه اول سال 88 فقط 7/2درصد کمتر از سال 87 کمتر بوده است.

کارشناسان همچنین نگران این هستند که حذف یارانه حامل های انرژی علاوه بر شوک تورمی شدید،به گسترش کسادی در بازار کار نیز بیانجامد و بسیاری از واحدهای صنعتی را وادار به تعطیلی کند. اگر قرار باشد صاحبان واحدهای صنعتی قیمت حامل های انرژی نظیر بنزین و برق را بدون یارانه های دولتی بپردازند، قدرت رقابت با کالاهای مشابه خارجی را از دست خواهند داد و ناچار به پایین کشیدن کرکره های کارخانه هایشان خواهند شد.

نگرانی هایی از این دست است که کارشناسان و بخش قابل توجهی از شهروندان را نسبت به پیامدهای طرح تحول اقتصادی بسیار بدبین کرده است.شهروندان با این نظر دولت موافقند که طرح تحول اقتصادی شبیه یک عمل جراحی است اما می گویند که خونریزی این عمل ممکن است به حدی باشد که اقتصاد بیمار ایران را به کشتن دهد.

==============
پیوندهای مرتبط با این مطلب:

» حذف «سوبسید» و پرداخت نقدی «یارانه»، توزیع عادلانه بی عدالتی است
» كنترل دستوري بازار ناشي از ضعف مديرت در دولت
» نگاهي به فردا؛ هدفمندكردن يارانه‌ها چه بلايي بر سر اقتصاد مي‌آورد؟
» با تصویب لایحه حذف یارانه ها،آینده بسیار بدی در انتظار ماست
» هدفمند كردن يارانه ها؟
» هدفمند ساختن یارانه‌ها، تجلی بی‌هدفی محض اقتصادی در دولت کودتا
» محجوب: با اجرای لايحه هدفمند کردن يارانه‌ها، تورم سه رقمی می‌شود
» هدفمند کردن یارانه ها: اعلام خطر برای تورم ۶۰ درصدی در پیش