سيد محمد خاتمي: بعد از شب یلدای تاریخی تاریک، صبح خواهد دمید

سيد محمد خاتمي در دیدار با اعضای نشريه 40چراغ:
از بالاترین مصادیق ظلم، هزینه‌دار بودن حق‌طلبی برای انسان است

. ادامه راه سبز«ارس»: رئیس جمهور سابق کشورمان گفت در جمع چلچراغی‌ها گفت؛ «عاشورا را می‌توانیم یکی از شب‌های تاریک بشر بدانیم؛ شبی که در آن روز و روزهای قبل و بعد آن حوادث سیاهی اتفاق افتاد؛ دردمنشی، انسان‌ستیزی، زیرپاگذاشتن اخلاق، تعارض و تقابل با همه ارزش‌های انسانی، در عاشورا به اوج خود رسید.»

به گزارش «پارلمان‌نیوز»، حجت الاسلام والمسلمين سيد محمد خاتمي در دیدار با اعضای تحریریه مجله 40چراغ، گفت:«خیلی مشتاق بودم جمع بزرگ‌تری از چلچراغی‌های عزیز را ببینم و امیدوارم خداوند توفیق دهد همان‌طور که از خوانندگان چلچراغ هستم،‌ در دیدارهایم بتوانم با چلچراغی‌ها بیشتر ارتباط داشته باشم.»

وی افزود:«شما هم نقش چلچراغیان را همیشه با بزرگداشت شب یلدا اجرا کرده‌اید. توقعی که از چلچراغ می‌رود، روشنگری است و این روشنگری در شب یلدا نمود بیشتری باید پیدا ‌کند.»

رئیس بنیاد باران ادامه داد:«در شب یلدا ذوق ملت ایران، منشا سنتی شده است تا علاقه‌مندان به ایران و فرهنگ ایران این شب را با یادکرد ادب و هنر این مرز و بوم بگذرانند و دور هم بنشینند و با نزدیک‌ترشدن دل‌ها به هم، این شب را روشن‌تر کنند و طول و درازای آن را با چراغ فرهنگ و گرمای همدلی جبران کنند.»

وی این سنت را سنت خوبی دانست که چلچراغ هم به درستی و با سلیقه، هر ساله این شب را در جمع نسبتا بزرگی از دوستداران ایران و سرنوشت ایران به‌خصوص جوانان، بالاخص جوانان اهل فرهنگ و هنر، بزرگ می‌داشت.

خاتمی یادآور شد:«به نظر من امسال به دو دلیل جشن به صورت رسمی برگزار نخواهد شد؛ یکی هم‌ زمانی شب یلدا با محرم و ادای احترام به پیشوای شهیدان امام حسین(ع) و یکی هم این‌که در شرایطی هستیم که دل‌هایمان گرم نیست؛ به‌خصوص برای جوانان ما.»

رئیس موسسه بین‌المللی گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدنها اضافه کرد:«شب یلدا طولانی‌ترین شب سال است و یکی از سردترین شب‌های سال. از این منظر می‌خواهم وارد یک مسئله کمی متفاوت از آن‌چه که در انتظار است، بشوم.»

وی اظهار داشت:« همان‌طور که در طبیعت ما با گردش زمین و حوادثی که در طبیعت رخ می‌دهد، بهار و تابستان و پاییز و زمستان را می‌بینیم و باعث ایجاد شب یلدا هم می‌شود، در تاریخ هم شب‌های یلدا داریم. تاریخ اختصاص به انسان دارد و انسان موجودی تاریخی است. حوادثی که در زندگی انسان پیش می‌آید، صرفا اتفاق نیست و سیری دارد که ما از آن استنباط و تلقی امری به نام تاریخ را می‌کنیم. در تاریخ زندگی انسان هم می‌شود بهار و تابستان و پاییز و زمستان را پیدا کرد و همین‌طور شب یلدای تاریخی را.»

رئیس‌جمهور سابق کشورمان با طرح این سئوال که «اصلا این شب یلدای تاریخ چیست؟»، گفت:« اگر ما دقت کنیم، ظلم و ظلمت از یک ریشه‌اند؛ یعنی تاریکی و بیداد. در ادبیات و فرهنگ ما هم دوران رنج و ستم و دوران بیداد را به شب تشبیه کرده‌اند. روز را نماد عدالت دانسته‌اند و شب را نماد ظلم.»

وی تصریح کرد:«بنابراین می‌توانیم بگوییم طولانی‌ترین شب تاریخ انسانی هم دورانی است که در آن ظلم که با ظلمت هم‌ریشه است، بیشتر باشد.»

خاتمی تاکید کرد:«از این منظر عاشورا را هم می‌توانیم یکی از شب‌های تاریک بشر بدانیم؛ شبی که در آن روز و روزهای قبل و بعد آن حوادث سیاهی اتفاق افتاد. ددمنشی، انسان‌ستیزی، زیرپاگذاشتن اخلاق، تعارض و تقابل با همه ارزش‌های انسانی، در عاشورا به اوج خود رسید. از طرف دیگر موضوع عاشورا قیام امام حسین(ع) بود و امام حسین(ع) هم مظهر اخلاق و علم و عرفان و انسان‌دوستی بود.»

وی با بیان اینکه «یکی از شب‌های تاریخ همان شب عاشوراست که ظلم و ظلمت در اوج است»، گفت:«با توجه به این‌که همیشه به دنبال شب یلدا، انسان به طور کلی در انتظار نور و روشنی است و به‌خصوص وقتی شب یلدا به سر می‌رسد، روز، شروع به بلندترشدن می‌کند و نورافشانی زیاد می‌شود، قیام عاشورا هم را هم می‌توان گشاینده افق و روزنه‌ای بزرگ به سمت نور و روشنایی دانست و این‌که انسان از ظلم حرکت کند و به روشنایی برسد.»

رئیس‌بنیاد باران ادامه داد:«ما الان در ایران هستیم و ایرانی. ایرانی افتخار می‌کند که فرهنگش، فرهنگ دین‌یاری و دینداری بوده است. این مسئله اختصاص به دوران اسلامی ندارد. در شاهنامه می‌بینید که آن اسطوره نماد برجسته ایرانی رستم، مظهر دینداری و اخلاق و عدالت‌خواهی و البته شجاعت است. حتی حضرت مولانا در جایی می‌فرماید: زین همرهان‌ست عناصر دلم گرفت / شیر خدا و رستم دستانم آرزوست.»

رئیس موسسه بین‌المللی گفتگوی فرهنگ‌ها و تمدنها با بیان اینکه«همین شیر خدا که امیر مومنان است، اسطوره بزرگی است »، تصریح کرد:«من در دوران مسئولیتم در اولین دیدارم با ایرانیان مقیم آمریکا گفتم هر ملتی اسطوره دارد. این اسطوره‌ها در خارج وجود نداشتند، ولی در واقعیت ذهن ملت‌ها حضور دارند . هر ملتی، هر چیزی را که دوست دارد، اسطوره‌اش را می‌آفریند. این اسطوره‌ها در تمام اقوام هستند. در یونان باستان، روم؛چین وایران اسلامی و... امتیاز اسلام این است که اسطوره‌هایش واقعی هستند.»

وی یادآور شد:« در مورد حضرت علی(ع)، حضرت حسین(ع) و حضرت زینب(س)،برای انسان مشکل است که تصور کند که چنین اشخاصی در عالم واقع وجود داشته باشند ولی واقعا بوده‌اند؛ آنها اسطوره هستند؛ اسطوره‌هایی که واقعیت دارند و اگر در اسطوره‌های دیگر توهم دخیل است، این اسطوره‌ها واقعیت محض هستند.»

خاتمی با تاکید بر اینکه«ایرانی هم با روح بزرگی که داشته، اسلامی که مظهرش علی(ع) بوده را خیلی خوب پذیرفته است»، اظهار داشت:«این مسئله فقط مربوط به شیعیان نیست. ایرانی غیرمسلمان هم به این شخصیت‌ها علاقه دارد. من در شهر خودمان اردکان که زرتشتی‌های زیادی دارد، دیده‌ام که آنها چه عشقی نسبت به امام حسین(ع) نشان می‌دهند. ایرانی این چنین است که خداپرستی با فرهنگش عجین شده است. این نشان روح بزرگ ایرانی است.»

وی ادامه داد:« ما افتخار می‌کنیم که ایرانی هستیم و اسلام هم باروری‌اش را از ایران گرفت. این اسلام، اسلامی که ایران این گرایش از آن را پذیرفت، محورش عدالت‌طلبی است.»

رئیس‌دولت اصلاحات همچنین یادآور شد:«شما می‌دانید که به نام مذهب خیلی ستم شده، به نام دین حقوق زن و مرد نادیده انگاشته شده. چه حکومت‌های اسلامی و چه غیراسلامی. شاید عشق و علاقه ایرانی‌ها به اهل بیت به خاطر جنبه ظلم‌ستیزی آنها باشد، اما خوشبختی این است، شب‌های یلدا که در تاریخ انسانی به وجود می‌آید، پایدار نیست.»

خاتمی تاکید کرد:« در این شب‌های بلند انسان به سمت خردمندی در حرکت است. این حرکت را باید خود انسان بکند. انسان هم در این حرکت دخیل است. شب یلدای تاریخ با وجود انسان رقم می‌خورد. در دمیدن صبح طبیعت ما هیچ کاره‌ایم، ولی برای رسیدن به طلوع روز روشن و روز گرم انسان باید تلاش کند.»

وی سپس به اعتقاد شیعیان مبنی بر اینکه در آخرالزمان، با محور انسان کامل یعنی امام زمان(عج) جهان پر از عدل خواهد شد، گفت:« در قرآن وعده داده شده: " ونريد ان نمن علي الذين استضعفوا في الارض و نجعلهم ائمه و نجعلهم الوارثين " یعنی اراده کرده‌ایم و منت بر مستضعفین عالم گذاشته‌ایم که امام خود شوند.»

رئیس بنیاد باران در توضیح این آیه اظهار داشت:«مستضعف یعنی توده مردم، کسانی که حاکم نیستند. مستضعف مقابل مستکبر است. وقتی مستکبر حقوق و امکانات را در انحصار خود می‌گیرد، مستضعف به وجود می‌آید.»

وی ادامه داد:« خدا می فرماید به مردم منت گذاشته‌ایم که همه مردم امام شوند. آیا دلیل محکم‌تری جز این بر نقش اراده انسان و حاکمیتش بر سرنوشت داریم؟ این همان رشد اصیل مردم‌سالاری است. مردم امام می‌شوند، یعنی صبح تاریخ زمانی است که ظلم نباشد و وقتی است که مردم بر حق خودشان مسلط باشند. آیا ما دلیل محکم‌تری از این در مورد تسلط انسان بر سرنوشت خودش داریم؟ در روایات معتبر هم داریم عقل های مردم در آخر زمان شکوفا می‌شود و بر اراده شان قوی می‌گردد.»

حجت الاسلام والمسلمین سید محمد خاتمی به آیه دیگری از قرآن اشاره کرد که خداوند می‌فرماید«خداوند اراده کرده که تمکن ببخشد به دینی که او برای مردم خواسته و قبول دارد.» و گفت:«این آیه یعنی چه‌بساکه چیزی که ما داریم و به عنوان دین می‌گوییم، با حقیقت دین بسیار فاصله داشته باشد.در خیلی اوقات ما دین را بد فهمیدیم و در سایه دین ستم کردیم.»

وی همچنین به سخنی از امیرالمومین(ع)اشاره کرد که فرموده است: «هیچ امتی مقدس و شایسته نمی‌شود، مگر این‌که در آن قوم ؛ مظلوم بتواند بدون لکنت در برابر قدرتمندان و ستمگران حرف بزند.»

رئیس جمهور سابق کشورمان تصریح کرد:«از بالاترین مصادیق ظلم این است که حق‌طلبی برای انسان هزینه داشته باشد. آن روز تاریخ که بعد از شب طولانی ظلم می‌آید، عدالت به معنای عام کلمه را همراه می‌آورد.»

وی با بیان اینکه« ما عدالت را هم بد معنا کرده‌ایم»، اظهار داشت:« عدالت را برده‌ایم به سمت اقتصاد و یا در جهت سوسیالیستی‌اش معنی کرده‌ایم و یا نظام صدقه‌ای را بر جامعه حاکم کردیم. اما عدالت وسیع‌تر از عدالت اقتصادی است. عدالت یعنی انسان، انسان باشد و تحت هیچ شرایطی تحقیر نشود و به امکاناتی که مستحقش است برسد. این مسئله‌ای است که مورد توجه است.»

خاتمی تاکید کرد:«ما یک شب یلدای تاریخ داریم که هرچه در آن ستم بیشتر باشد، طولانی‌تر است و روزهای بعد از آن روزی است که انسان به کرامت انسانی می‌رسد. ما خوشحال هستیم که اسلام را داریم و نظامی داریم که مردم در آن محور اصلی بودند.»

وی سپس گفت:«جا دارد اینجا از مردی سخن بگوییم که این روزها بیشتر از همیشه صحبتش به میان آمده و حرف‌هایش همه سخن از مردم‌مداری بود، امام خمینی (ره) که می گفت و بر این باور بود که "میزان رأی ملت است"، "جایگاه ایران باید ارتقا پیدا کند"، "مردم ارباب و ولی‌نعمت ما هستند". برای همین مردم، امام را دوست داشتند و دارند .»

رئیس بنیاد باران تصریح کرد:« البته امام یک شخص بود، یک شخص بزرگ، اما بعضی از اشخاص نماد می‌شوند. امام هم یک نماد بزرگ بود. انقلاب ایران هم انقلاب گل در برابر گلوله بود. حتی قانون اساسی را هم مردم تنظیم کردند. جمهوری اسلامی این است که امام آن را بنیان گذاشت و اگر خدایی ناکرده خدشه‌ای به این نماد بخورد، ضرر بزرگی است.»

رئیس دولت اصلاحات افزود:«حتما این مسئله را جوان‌ها درک می‌کنند و اگر هم انحرافی دیدیم، باید جلوی آن را بگیریم و جلوگیری ما هم باید به شیوه امام باشد. احترام ما به او به دلیل راهی است که به ما داد. راه او راهی بود که دلمان می‌خواست و حاصل کار هم نظامی بود که هم جمهوریت داشت و هم اسلام.»

سیدمحمد خاتمی خاطر نشان کرد:«امیدواریم در این مسیر پیش برویم و نسل جوان بتواند ابراز وجود کند و به خواسته‌اش برسد. ملت ما نیازمند یک زندگی خوب است و اگر انحرافی می‌بیند، براساس همین معیارها آن را اصلاح می‌کند. چلچراغ هم باید چلچراغی و روشنگر عمل کند و امیدوارم روزهای روشنی در راه باشد.»